Tekst kapitein Henny de Boer
Foto Mediacentrum Defensie
Patrouillevoertuig voor amfibische operaties
Ruig terrein, arctische omstandigheden: niets is de Kaaiman te dol, het nieuwe patrouillevoertuig voor het Korps Mariniers. Het robuuste wielvoertuig is niet voor niets vernoemd naar het gelijknamige reptiel, dat zowel in moerassen, beekjes als aan wal in zijn element is. Het Commando Materieel en IT (COMMIT) tekende onlangs namens Defensie voor 150 exemplaren van de zogeheten Oshkosh DXPV, die vanaf 2028 instromen.
De Kaaimannen worden geleverd door Oshkosh Defense. Deze Amerikaanse fabrikant van militaire voertuigen en technologieën is gevestigd in de gelijknamige stad Oshkosh (Wisconsin). Bij de levering hoort een onderhoudscontract, zodat langdurige inzetbaarheid is gewaarborgd.
Schokken opvangen
“Dit is een fantastisch voertuig”, weet manager systeemintegratie Wouter van de Directie Projecten van COMMIT uit eigen ervaring. Hij reisde af naar de Verenigde Staten om een testronde te rijden in de Kaaiman. “We reden over allerlei drempels, maar het was alsof je over een vlakke weg reed”, constateerde hij tot zijn verbazing. “Dit voertuig kan heel goed schokken opvangen dankzij een uitstekend veersysteem. Daardoor komen mariniers uitgeruster aan op hun bestemming.” Het moderne veersysteem zorgt er ook voor dat de cabine nivelleert op hellingen, waardoor de inzittenden ook op een heuvel horizontaal zitten. “Dit is een enorm voordeel als mariniers bijvoorbeeld langdurig in de waarneming zitten in de fourwheeldrive.”
De stevige voertuigen zijn geschikt voor ongepantserde operaties, waarin de Kaaiman primair als vervoersmiddel wordt benut. Het Korps Mariniers werkt toe naar een nieuwe manier van optreden, waarin dit voertuig perfect past. Mariniers kunnen in de Kaaiman voorraden, wapens en uitrusting meenemen in extreem terrein. Dankzij de Oshkosh DXPV zijn ze langdurig zelfstandig inzetbaar.
Doorwaden
Omdat dit voertuig waterrijk gebied tot maar liefst 1,5 meter diepte kan doorwaden, is het natuurlijk van essentieel belang dat alles in en op het voertuig tot 1,5 meter op en top bestand is tegen (zout) water. “Alles onder de waterlijn moet je beschermen”, verduidelijkt Wouter. “Je radiorekken moet je dus zó monteren dat je radio niet verzuipt. Niet alle fabrikanten kunnen garanderen dat alles binnen droog blijft én het materieel roestbestendig is als je keer op keer door een bak water rijdt van anderhalve meter diepte. Maar déze fabrikant doet dat wel.”
Toekomstbestendig
Bij de aankoop van dit nieuwe voertuig is verder de toekomstbestendigheid een belangrijk aspect. In verband met razendsnelle technologische ontwikkelingen is daarover stevig nagedacht. Zo is er dankzij een grote dynamo in het voertuig, een alternator, een hoge overcapaciteit aan stroom beschikbaar. Dit is bijvoorbeeld nu al nodig voor het opladen van drones. “En alles wat verder nog energie verbruikt, kun je later inbouwen”, weet Wouter. “Ook zitten er doorvoeren voor kabels in die nu nog leeg zijn en zijn er rails op het voertuig geïntegreerd. Dus je kan er nog allerlei kabels en componenten op- en aanhangen.”
Niet-openbare aanbesteding
Voor deze aankoop heeft het Commando Materieel en IT (COMMIT) namens Defensie een niet-openbare aanbesteding gedaan, gericht op MOTS (Military of the Shelve)-verwerving. Na een eerste voorselectie van mogelijk geschikte leveranciers, heeft een aantal kandidaten het eisenpakket ontvangen, lichten inkoopmanager Peter en projectleider Hilke van COMMIT toe. “Enkele kandidaten hebben zich teruggetrokken omdat ze na bestudering van het ‘Programma van Eisen’ zelf concludeerden niet aan die eisen te kunnen voldoen. Twee geschikte leveranciers bleven over, een Europese en een Amerikaanse. Uiteindelijk bleek dat de technische oplossing van de Europese leverancier op een aantal kritieke punten niet afdoende was. De Amerikaanse leverancier voldeed als enige wél aan alle eisen.”
Ringaffuit
Het voertuig is conform de eis van de plank gekocht. “Om snel te kunnen verwerven, kopen we een product dat zich al bewezen heeft”, legt Wouter uit. Van de JLTV, het basisvoertuig waarop de Kaaiman gebaseerd is, zijn er in de afgelopen jaren ruim twintigduizend gefabriceerd. Onder meer voor de Verenigde Staten, Litouwen, België en Roemenië, wat de interoperabiliteit eveneens ten goede komt. Wel zitten er enkele Nederlandse specificaties aan, zoals een ringaffuit die de mariniers ook voor andere voertuigen gebruiken. Maar in principe zijn er zo weinig mogelijk landspecifieke eisen aan toegevoegd vanwege de wens om een MOTS-voertuig aan te schaffen.
Kapitein Yorben van het Korps Mariniers, adviseur voertuigen materiële gereedheid:
Nieuwe manier van optreden. “In onze nieuwe manier van optreden moeten kleinere eenheden langer en zelfstandiger in het voorterrein kunnen opereren. Maximaal 7 dagen zijn ze op zichzelf aangewezen, waardoor je een hoop spullen moet kunnen meenemen. In combinatie met zware wapens zoals (antitank)raketten kan deze load makkelijk oplopen tot meer dan een ton. Om grotere afstanden te kunnen overbruggen met meer materieel heb je een voertuig nodig. Alleen het laatste stukje van de operatie doe je dan lopend.
In het oude concept bestormden mariniers massaal een strand, à la Normandië, en vielen daar de vijand aan. Nu gaan ze stiekem aan land, in kleinere groepjes, dieper landinwaarts, om kritieke doelen uit te schakelen.”
Reorganisatie. “We zitten momenteel in een reorganisatie en het eerste deel is gedaan. We hebben nu één volle Marine Combat Task Group (MCTG) gereed. Daar komen later nog 2 bij. De Kaaiman past in dit nieuwe concept.”
Gasveringsysteem. “Dankzij het gasveringsysteem (TAK-4i) van Oshkosh – dat veel geavanceerder is dan een normale luchtvering – is het voertuig stabieler en vangen de inzittenden minder klappen op. De chauffeurs zullen hier blij mee zijn.”
Zout water. “Verder treden wij als amfibische eenheid veel in zout water op, dus de speciale gepatenteerde anti-corrosie-coating van Oshkosh is voor ons mega belangrijk. Als je 7 dagen onderweg bent, zou je zonder deze coating kampen met extra slijtage en roestvorming, met alle mogelijke risico’s van dien.”
Doorwaadbaarheid en parkeerhoogte. “Andere belangrijke elementen van het voertuig zijn de doorwaadbaarheid van 1,5 meter en de parkeerhoogte: hij past op onze toekomstige Amfibische Transport Schepen (ATS), die aanzienlijk kleiner zijn dan onze huidige schepen, de Landing Platform Docks (LPD). Bovendien kan de hoogte van het voertuig worden aangepast dankzij het gasveringsysteem: de vering kan lager worden afgesteld, waardoor het voertuig als het ware in elkaar zakt en compacter wordt. Dat scheelt wat essentiële centimeters hoogte voor het parkeerdek.”
Blij. “Wij kijken uit naar de komst van deze voertuigen. We zijn blij dat déze gekozen zijn. In het nieuwe operatieconcept worden overigens ook rupsvoertuigen, quads en sneeuwscooters gebruikt. Een tactisch commandant bekijkt per inzet welke configuratie de beste is.”