Circulair én getest door atletiekploeg Defensie
Militairen en VeVa-leerlingen die vanaf nu instromen, krijgen innovatieve, circulaire sportschoenen aangemeten. Gisteren presenteerde kolonel Jan Vonk, commandant Kleding- en Persoonsgebonden Uitrustingsbedrijf (KPU-bedrijf) van Commando Materieel en IT, het eerste paar in Soesterberg. “Met deze innovatie zetten we samen met onze partners weer een stap richting toekomstbestendige kleding en uitrusting voor de krijgsmacht.”
Deze schoenen, opgebouwd uit oude exemplaren, zijn voor de buitensport en getest door de Nationale Militaire Atletiekploeg. “Sportschoenen voor de binnensport volgen later”, zegt Categoriemanager Bedrijfskleding Rijk, luitenant-kolonel Koert Jan (Directie Inkoop COMMIT).
Bij het KPU-bedrijf zorgt Runnersworld voor de aanmeting. “Als deze schoen lekker zit én goed loopt, krijgt de militair hem direct mee als onderdeel van zijn uitrusting. Alleen wanneer de pasvorm niet geschikt is, wordt er vanzelfsprekend gekeken naar alternatieven”, aldus de categoriemanager.
‘In 2050 moet alle kleding circulair zijn’
Circulair en innovatief
Er is nogal wat water door de Rijn gestroomd voor deze high performance atletiekschoen het levenslicht heeft gezien, weet overste Koert Jan. “Een van mijn voorgangers, luitenant-kolonel buiten dienst Rob, heeft de aanzet gegeven. Hij daagde in 2016 leveranciers uit om eens na te denken hoe we van de grote afvalberg van schoenen af konden komen en de verkregen grondstof opnieuw in konden zetten. Dit is uiteindelijk gelukt en de grondstof werd al snel gebruikt voor het aanleggen van onder andere sportvloeren. In 2022 heeft luitenant-kolonel Koert Jan samen met zijn inkoper Remco de volgende aanzet gegeven; bedenk een manier om van de oude sportschoenen nieuwe te maken. Het maakt deel uit van een groter doel, want in 2050 moet alle bedrijfskleding, dus ook die van Defensie, geschikt zijn voor hergebruik.”
De eisen waren op papier simpel: lever een topsportschoen, die door hergebruik van de grondstoffen terugkomt als sportschoen van minimaal dezelfde hoge kwaliteit. Het gaat om de Puma Velocity Nitro en de Asics Nimbus Mirai.
‘Fijne demping’
“Ze sluiten fijn aan, hebben een goede demping en zijn prima om rustig wat kilometers te maken. Een functionele allround-schoen.” Zo omschrijft de teamchef en trainer van de Nationale Militaire Atletiekploeg sergeant-majoor Pieter de nieuwe schoenen. De hardloopploeg heeft de schoenen een aantal weken kunnen testen. “Voor een gewone looptraining zijn ze echt prima”, vinden de militaire atleten. Het enige wat minder is? “De kleur. Voor ons zou oranje perfect bij ons sporttenue passen.”
Van handmatig naar machinaal
Runnersworld en met name Danny was direct geïnteresseerd om het proces rond de sportschoenen te veranderen. “De mensheid staat letterlijk op een wereldprobleem: de schoen. De industrie produceert 70 miljoen paar sneakers per dag, waarvan 95% eindigt op de afvalberg of in de verbrandingsoven. Ga maar eens bij jezelf na hoeveel schoenen je hebt. Dat zijn er altijd meer dan je in eerste instantie denkt. We zijn door Defensie uitgedaagd om na te denken over schoenen, duurzaamheid, retourstromen en recycling”, vat Danny de 10 jaar samen dat hij ermee bezig is. “Van handmatig demonteren zijn wij uitgegroeid naar de enige fabriek ter wereld in z’n soort. We winnen hoogwaardige materialen terug voor nieuwe toepassingen. Vandaag sluiten we de keten volledig: van high performance sportschoenen, terug naar high performance sportschoenen. Dit is dus het begin om de hele industrie te veranderen: circulair en innovatief.” De samenwerking tussen Defensie, de enthousiaste ondernemer en het bedrijfsleven heeft wel wat hoofdbrekens gekost, weet Koert Jan.
Bij zijn nieuwe bedrijf FastFeetGrinded – inmiddels onderdeel van de Heilig Group in Heerhugowaard – heeft Danny een bijzondere machine laten bouwen. Er zijn pallets met afgedankte schoenen richting zijn bedrijf gegaan om het proces op poten te zetten. Wat bleek? “Een sportschoen bestaat uit 43 verschillende soorten materialen. Dus dat vraagt nogal wat om die afvalstromen in goede banen te leiden en opnieuw in te zetten.”
Maximaal 300 gram
De witte sportschoenen die nu in het assortiment van het KPU-bedrijf komen, zijn van het merk Puma en Asics. Deze wereldbekende producenten van sneakers en sportschoenen hebben het snelst gehandeld. Inmiddels is er een Asicsfabriek in Portugal in gebruik genomen om de materialen te verwerken tot nieuwe schoenen. “Een van onze eisen is dat de grondstoffen voor hergebruik geen wereldreis maken. Anders behaal je nog geen milieuwinst”, legt Koert Jan uit. Maar het belangrijkst is vanzelfsprekend de kwaliteit. “De schoen moet minimaal voldoen aan de beste schoen uit hun assortiment: de Nimbus Mirai. In eerste instantie was ‘onze’ schoen te zwaar; meer dan het maximale gewicht van 300 gram. Dat is trouwens geen verloren project geweest, want hieruit is de populaire sneaker Neocurve ontstaan (winnaar van innovatieprijs 2025 van Time Magazine, red.). Een bekend Nederlandse warenhuisketen verkoopt ze en dat loopt goed. Letterlijk ook dus.”
Meer kleuren, ook NFP
Andere sportschoenmerken zijn er ook bijna klaar voor, weet de categoriemanager. “Puma is al zo ver dat ze de schoenen, ook de veter, uit één enkel materiaal maken. Zo zijn ze 100% geschikt voor hergebruik op hergebruik. Voor Asics geldt dat trouwens nog niet helemaal. De schoenen keren na eenmaal hergebruik terug als sneaker, slipper of worden verwerkt in sportvloeren. Adidas en Nike staan ook al aan de zijlijn te springen om mee te doen.”
De sportschoen wordt de nieuwe standaard bij initiële verstrekking van sportschoenen bij het KPU-bedrijf. Alleen wanneer de pasvorm niet geschikt is, wordt er gekeken naar alternatieven. “De volgende stap is dat er meer kleuren beschikbaar komen. Nu zijn er nog alleen witte schoenen, maar dat gaat snel veranderen. Je kunt ze dan ook krijgen in bijvoorbeeld camouflagepatroon.” En hoe vindt de categoriemanager de schoenen zelf? “Ik heb ze niet getest, ik heb niet veel met hardlopen; ik ben meer een fietser”, meldt hij lachend.
Bron: Mindef
Tekst Evert Brouwer
Foto Sergeant Gregory Fréni